Hồ sơ Pandora là gì?Vụ rò rỉ dữ liệu nước ngoài lớn nhất từng tiết lộ bí mật tài chính của những người giàu và quyền lực

Được gắn nhãn hiệu là các giấy tờ Pandora , bộ nhớ cache bao gồm 11,9 triệu tệp từ các công ty được các khách hàng giàu có thuê để tạo ra các cấu trúc ngoài khơi và quỹ tín thác ở các thiên đường thuế như Panama, Dubai, Monaco, Thụy Sĩ và Quần đảo Cayman.

Họ vạch trần những công việc bí mật ngoài khơi của 35 nhà lãnh đạo thế giới, bao gồm cả tổng thống, thủ tướng và nguyên thủ quốc gia đương nhiệm và cựu tổng thống. Họ cũng làm sáng tỏ nguồn tài chính bí mật của hơn 300 quan chức nhà nước khác như bộ trưởng chính phủ, thẩm phán, thị trưởng và tướng lĩnh quân đội ở hơn 90 quốc gia.

Các hồ sơ bao gồm tiết lộ về các nhà tài trợ lớn cho đảng Bảo thủ , đặt ra những câu hỏi khó cho Boris Johnson khi đảng của ông họp tại hội nghị thường niên.

Hơn 100 tỷ phú có mặt trong dữ liệu bị rò rỉ, cũng như những người nổi tiếng, ngôi sao nhạc rock và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp. Nhiều người sử dụng các công ty vỏ bọc để giữ các mặt hàng xa xỉ như tài sản và du thuyền, cũng như các tài khoản ngân hàng ẩn danh. Thậm chí còn có nghệ thuật khác nhau, từ cổ vật Campuchia bị cướp phá đến các bức tranh của Picasso và các bức tranh tường của Banksy.

Các bài báo của Pandora tiết lộ hoạt động bên trong của một thế giới tài chính bóng tối, cung cấp một cơ hội hiếm hoi vào các hoạt động tiềm ẩn của một nền kinh tế nước ngoài toàn cầu, cho phép một số người giàu nhất thế giới che giấu sự giàu có của họ và trong một số trường hợp phải trả ít hoặc không phải trả thuê

Có email, bản ghi nhớ, hồ sơ thành lập, chứng chỉ chia sẻ, báo cáo tuân thủ và các sơ đồ phức tạp thể hiện cấu trúc công ty như mê cung. Thông thường, chúng cho phép lần đầu tiên xác định được chủ sở hữu thực sự của các công ty có vỏ bọc không rõ ràng.

Các hồ sơ đã bị rò rỉ cho Hiệp hội các nhà báo điều tra quốc tế (ICIJ) ở Washington. Nó đã chia sẻ quyền truy cập vào dữ liệu bị rò rỉ với một số đối tác truyền thông bao gồm Guardian, BBC Panorama, Le Monde và Washington Post. Hơn 600 nhà báo đã sàng lọc các hồ sơ như một phần của cuộc điều tra quy mô toàn cầu.

Các báo cáo của Pandora đại diện cho thông tin mới nhất – và lớn nhất về khối lượng dữ liệu – trong một loạt các vụ rò rỉ dữ liệu tài chính lớn đã gây chấn động thế giới nước ngoài kể từ năm 2013.

Bản thân việc thiết lập hoặc thu lợi từ các tổ chức nước ngoài không phải là bất hợp pháp và trong một số trường hợp, mọi người có thể có lý do chính đáng, chẳng hạn như an ninh, để làm như vậy. Nhưng sự bí mật được cung cấp bởi các thiên đường thuế đôi khi đã được chứng minh là hấp dẫn đối với những kẻ trốn thuế, gian lận và rửa tiền, một số người trong số họ đã bị lộ trong hồ sơ.

Các cá nhân và công ty giàu có khác cất giữ tài sản của họ ra nước ngoài để tránh nộp thuế ở nơi khác, một hoạt động hợp pháp ước tính khiến chính phủ mất hàng tỷ USD doanh thu.

Sau hơn 18 tháng phân tích dữ liệu được công chúng quan tâm, Guardian và các hãng truyền thông khác sẽ công bố những phát hiện của họ trong những ngày tới, bắt đầu bằng những tiết lộ về các vấn đề tài chính ở nước ngoài của một số nhà lãnh đạo chính trị quyền lực nhất thế giới.

Họ bao gồm người cai trị của Jordan, Vua Abdullah II , người mà các tài liệu bị rò rỉ tiết lộ, đã tích lũy được một đế chế tài sản bí mật trị giá 100 triệu đô la trải dài khắp Malibu, Washington và London. Nhà vua từ chối trả lời các câu hỏi cụ thể nhưng nói rằng sẽ không có gì sai khi ông sở hữu tài sản thông qua các công ty nước ngoài. Jordan dường như đã chặn trang web ICIJ vào Chủ nhật, vài giờ trước khi báo cáo của Pandora ra mắt.

Các hồ sơ cũng cho thấy gia đình Aliyev cầm quyền của Azerbaijan đã giao dịch gần 400 triệu bảng bất động sản của Vương quốc Anh trong những năm gần đây. Một trong những tài sản của họ đã được bán cho dinh thự của Nữ hoàng. Aliyevs từ chối bình luận.

Các tài liệu Pandora cũng đe dọa sẽ gây ra những xáo trộn chính trị cho hai nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu. Các thủ tướng của Cộng hòa Séc, Andrej Babis , người đang thèm muốn cuộc bầu cử tuần này, đang đối mặt với câu hỏi về lý do tại sao ông đã sử dụng một công ty đầu tư ở nước ngoài để có được một lâu đài $ 22m ở phía nam của nước Pháp. Anh ấy cũng từ chối bình luận.

Và tại Síp, bản thân là một trung tâm nước ngoài gây tranh cãi, chủ tịch Nicos Anastasiades có thể được yêu cầu giải thích lý do tại sao một công ty luật do ông thành lập bị cáo buộc che giấu tài sản của một tỷ phú Nga gây tranh cãi đằng sau những chủ sở hữu công ty giả mạo. Công ty phủ nhận bất kỳ hành vi sai trái nào, trong khi tổng thống Síp nói rằng ông không còn đóng vai trò tích cực trong các vấn đề của công ty sau khi trở thành lãnh đạo của phe đối lập vào năm 1997.

Không phải tất cả mọi người có tên trong các giấy tờ Pandora đều bị buộc tội làm sai. Các hồ sơ bị rò rỉ tiết lộ rằng Tony và Cherie Blair đã tiết kiệm được 312.000 bảng Anh tiền thuế bất động sản khi họ mua một tòa nhà ở London thuộc sở hữu của gia đình một bộ trưởng nổi tiếng người Bahrain.

Cựu thủ tướng và vợ đã mua văn phòng trị giá 6,5 triệu bảng ở Marylebone bằng cách mua lại một công ty ngoài khơi British Virgin Islands (BVI). Mặc dù động thái này không phải là bất hợp pháp và không có bằng chứng cho thấy Blairs chủ động tìm cách trốn thuế tài sản, nhưng thỏa thuận nêu rõ một lỗ hổng khiến các chủ sở hữu bất động sản giàu có không phải trả một khoản thuế phổ biến đối với những người Anh bình thường.

Các hồ sơ bị rò rỉ minh họa một cách sinh động vai trò điều phối trung tâm của London trong thế giới ngoài khơi âm u. Thủ đô của Vương quốc Anh là nơi đặt trụ sở của các nhà quản lý tài sản, công ty luật, đại lý thành lập công ty và kế toán. Tất cả đều tồn tại để phục vụ những khách hàng siêu giàu của họ. Nhiều tài phiệt sinh ra ở nước ngoài được hưởng quy chế “không định cư”, có nghĩa là họ không phải trả thuế đối với tài sản ở nước ngoài của mình.

Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelenskiy, người được bầu vào năm 2019 với cam kết làm sạch nền kinh tế tham nhũng khét tiếng và chịu ảnh hưởng của giới tài phiệt, cũng có tên trong vụ rò rỉ . Trong chiến dịch tranh cử, Zelenskiy đã chuyển 25% cổ phần của mình trong một công ty nước ngoài cho một người bạn thân hiện đang làm cố vấn hàng đầu của tổng thống, hồ sơ cho thấy. Zelenskiy từ chối bình luận và không rõ liệu anh ta có còn là người thụ hưởng hay không.

Tổng thống Nga, Vladimir Putin, người mà Mỹ nghi ngờ có tài sản bí mật, không có tên trong hồ sơ. Nhưng có rất nhiều cộng sự thân cận , bao gồm cả người bạn thân nhất của ông từ thời thơ ấu – Petr Kolbin quá cố – người mà các nhà phê bình gọi là “ví” cho sự giàu có của Putin, và một người phụ nữ mà nhà lãnh đạo Nga được cho là đã từng có quan hệ tình cảm. Không ai trả lời lời mời bình luận.

Các bài báo của Pandora cũng đặt một tiêu điểm tiết lộ vào chính hệ thống ngoài khơi. Trong một diễn biến có thể khiến Tổng thống Mỹ, Joe Biden, người đã cam kết dẫn đầu các nỗ lực quốc tế để mang lại sự minh bạch cho hệ thống tài chính toàn cầu, Hoa Kỳ nổi lên từ vụ rò rỉ với tư cách là một thiên đường thuế hàng đầu. Các hồ sơ cho thấy bang Nam Dakota, đặc biệt, đang che chở hàng tỷ đô la của cải liên quan đến các cá nhân trước đây bị cáo buộc tội phạm tài chính nghiêm trọng.

Con đường mòn ngoài khơi cũng trải dài từ Châu Phi đến Châu Mỹ Latinh đến Châu Á, và có khả năng đặt ra những câu hỏi khó cho các chính trị gia trên toàn thế giới. Tại Pakistan, Moonis Elahi, một bộ trưởng nổi tiếng trong chính phủ của Thủ tướng Imran Khan , đã liên hệ với một nhà cung cấp nước ngoài ở Singapore về việc đầu tư 33,7 triệu đô la.

Ở Kenya, tổng thống Uhuru Kenyatta đã tự nhận mình là kẻ thù của tham nhũng. Vào năm 2018, Kenyatta nói với BBC: “Mọi tài sản của công chức phải được kê khai công khai để mọi người có thể đặt câu hỏi và đặt câu hỏi: thế nào là hợp pháp?”

Anh ta sẽ phải chịu áp lực để giải thích lý do tại sao anh ta và những người thân cận của anh ta tích lũy được hơn 30 triệu đô la của tài sản ở nước ngoài, bao gồm cả tài sản ở London. Kenyatta không trả lời các câu hỏi về việc liệu khối tài sản của gia đình anh có được khai báo với các cơ quan chức năng ở Kenya hay không.

Các báo cáo của Pandora cũng tiết lộ một số hậu quả khó thấy của các vụ rò rỉ ra nước ngoài trước đây, điều này đã thúc đẩy những cải cách khiêm tốn ở một số nơi trên thế giới, chẳng hạn như BVI, hiện lưu giữ hồ sơ về chủ sở hữu thực sự của các công ty đăng ký ở đó. Tuy nhiên, dữ liệu mới bị rò rỉ cho thấy tiền đang dịch chuyển xung quanh các điểm đến ở nước ngoài, khi các khách hàng giàu có và cố vấn của họ điều chỉnh theo thực tế mới.

Một số khách hàng của Mossack Fonseca, công ty luật hiện không còn tồn tại ở trung tâm của vụ tiết lộ tài liệu Panama năm 2016, chỉ đơn giản là chuyển công ty của họ cho các nhà cung cấp đối thủ như một quỹ tín thác toàn cầu khác và quản trị viên công ty có văn phòng chính ở London, có dữ liệu nằm trong kho dữ liệu mới trong số các tệp bị rò rỉ.

Khi được hỏi tại sao anh ta lại chuyển sang công ty mới, một khách hàng đã thẳng thắn viết: “Quyết định rút lui của doanh nghiệp theo các giấy tờ của Panama”. Một đại diện khác cho biết ngành công nghiệp luôn “thích nghi” với áp lực bên ngoài.

Một số tệp bị rò rỉ dường như cho thấy một số người trong ngành đang tìm cách phá vỡ các quy định mới về quyền riêng tư. Một luật sư Thụy Sĩ đã từ chối gửi email tên của những khách hàng giá trị cao của mình cho một nhà cung cấp dịch vụ tại BVI, theo luật mới. Thay vào đó, anh ta gửi chúng bằng đường hàng không, với những hướng dẫn nghiêm ngặt rằng chúng không được xử lý theo bất kỳ “cách điện tử” nào. Danh tính của một chủ sở hữu có lợi khác đã được chia sẻ qua WhatsApp.

“Mục đích của cách tiếp tục này là cho phép bạn tuân thủ các quy tắc của BVI,” luật sư viết. Đề cập đến Mossack Fonseca, luật sư nói thêm: “Bạn có nghĩa vụ giữ bí mật cho khách hàng của chúng tôi và không thể làm cho câu chuyện ‘giấy tờ Panama’ thứ hai xảy ra với một trong những đối thủ cạnh tranh của bạn.”

Gerard Ryle, giám đốc ICIJ, cho biết các chính trị gia hàng đầu tổ chức tài chính của họ tại các thiên đường thuế có cổ phần trong hiện trạng và có thể là một trở ngại cho việc cải cách nền kinh tế nước ngoài. “Khi bạn có các nhà lãnh đạo thế giới, khi bạn có các chính trị gia, khi bạn có các quan chức nhà nước, tất cả đều sử dụng bí mật và tất cả đều sử dụng thế giới này, thì tôi không nghĩ rằng chúng ta sẽ thấy sự kết thúc của nó.”

Ông hy vọng các tờ giấy Pandora sẽ có tác động lớn hơn những lần rò rỉ trước đó, đặc biệt là vì chúng đang đến giữa một trận đại dịch làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng và buộc các chính phủ phải vay những khoản tiền chưa từng có để được gánh vác bởi những người đóng thuế bình thường. Ryle nói: “Đây là tài liệu của Panama về steroid. “Nó rộng hơn, phong phú hơn và có nhiều chi tiết hơn.”

Theo một nghiên cứu năm 2020 của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) có trụ sở tại Paris, khối tài sản ít nhất 11,3 tỷ USD được giữ ở nước ngoài. “Đây là số tiền đang bị thất thoát vào các kho bạc trên thế giới và tiền có thể được sử dụng để thu hồi từ Covid,” Ryle nói. “Chúng tôi đang thua vì một số người đang đạt được. Nó đơn giản như vậy. Đó là một giao dịch rất đơn giản đang diễn ra ở đây. “

Nhóm báo cáo tài liệu Pandora: Simon Goodley, Harry Davies, Luke Harding, Juliette Garside, David Conn, David Pegg, Paul Lewis, Caelainn Barr, Rowena Mason và Pamela Duncan ở London; Ben Butler và Anne Davies ở Sydney; Dominic Rushe ở New York; Andrew Roth ở Moscow; Helena Smith ở Athens; Michael Safi ở Lebanon; Robert Tait ở Prague.